01-08-2021 09:25
Αλγεινή και επώδυνη η αναψηλάφηση της ιστορίας της αγαπημένης μας κωμόπολης Λύσης, ιδιαίτερα όταν αυτή αναστοχάτε την τραγωδία που οδήγησε στην κατάληψη της. Όταν ανακαλεί τον βίαιο ξεριζωμό των βλασταριών της.
Ήταν η μέρα που γεννήθηκε χωρίς φως…η ημέρα που δάκρυσε η ιστορία…και σίγησαν οι καμπάνες. Ήταν η ημέρα που η ηρωομάνα γη δεν μπορούσε πια να μνημονεύει τα παλικάρια στην αγκάλη της, στο χώμα που τα ανέθρεψε, τα ανάγιωσε και τα άνδρωσε με το ελληνικό σθένος και τη ηρωική ψυχή.
Αγαπητοί μου,
Aδούλωτο το φρόνημα και το αγωνιστικό πνεύμα των τέκνων της λεβεντομάνας Λύσης σε κάθε κάλεσμα της πατρίδας.
Βαρύς ο φόρος αίματος που πλήρωσε στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1955-59. Έγινε το θυσιαστήριο έντεκα ηρώων λεβεντονιών, που δεν λύγισαν και δεν γονάτισαν απέναντι στην κραταιά βρετανική αποικιοκρατία. Παλληκαριών που τίμησαν τον όρκο τους και αγωνίστηκαν με όλες τους τις δυνάμεις για την απελευθέρωση της Κύπρου: Γρηγόρης Αυξεντίου, Πάτροκλος Κόκκινος, Αναστάσης Σουρουλλάς, Γεώργιος Χατζηιωνάς, Χριστοφής Παναγίδης, Μιχάλης Κκαΐλη, Δημητράκης Φανή, Καλλής Σακκάς.
Με εθνική υπερηφάνεια, απέραντο σεβασμό και βαθιά συγκίνηση αποτίουμε σήμερα τον προσήκοντα και οφειλόμενο φόρο τιμής και αναγνώρισης, για να τιμήσουμε τη μνήμη των Λυσιωτών, πρωτοστατών της ελευθερίας του έπους του 55-59. Ηρώων που επιδεικνύοντας υπέρτατη βούληση, ετοιμότητα για θυσία, αγάπη προς τον συνάνθρωπο και έρωτα προς την πατρίδα, πέτυχαν τη διαχρονική ιστορική αναγνώριση και την ενδοκοσμική αθανασία.
Τιμούμε σήμερα και τους τρεις Λυσιώτες που άδικα και άνανδρα δολοφονήθηκαν από τους Τούρκους το 1958, από τη μισαλλοδοξία και τον φανατισμό. Τους δίδυμους αδελφούς Πέτρο και Παύλο Νικολέττη, και τον Μιχάλη Τούμπα.
Σήμερα,, μνημονεύουμε και όλους τους εν ειρήνη θανόντες Λυσιώτες αγωνιστές, αλλά και όσους πέθαναν στην προσφυγιά με τον καημό της επιστροφής.
47 χρόνια μετά και η ελπίδα της επιστροφής ακολουθεί τη μοίρα των Λυσιωτών. Εκείνων των Λυσιωτών που δυστυχώς τους «τέλειωσαν» τα χρόνια στην προσφυγιά και φύγανε, παίρνοντας μαζί τους την πικρία και τον νόστο της επιστροφής.
Καταθέτουμε για όλους αυτούς,, το στεφάνι της τιμής και της εκτίμησής μας εις μνήμη τους.
Αγαπημένες Φίλες και Φίλοι,
Είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα η πρόσκληση να απευθύνω επιμνημόσυνο λόγο στο εθνικό μνημόσυνο που διοργανώνεται από τον Δήμο Λύσης για τους ήρωες της γης που γέννησε την οικογένεια μου και στην οποία ευτύχησα να χαρώ στιγμές των Πιδικών μου χρόνων. Μιας γης που αξιώθηκε, όσο λίγες, να γαλουχήσει εκείνους που έγραψαν με τη θυσία τους το εγχειρίδιο του ήρωα.
Το πρωί της 1ης τ’ Απρίλη του 55 οι δείκτες των ρολογιών συγχρονίζονται με το ρολόι της Ιστορίας. Της ελληνικής μας ιστορίας, την οποία κάποιοι συστηματικά θέλουν να παραγράψουν. Μιας ιστορίας η οποία μετοίκησε, αγκαλιάζοντας αδιάκοπτα, τούτο το μοιρόγραφτο νησί, τρεις χιλιάδες χρόνια πριν.
Ήταν εκείνο το χάραμα που ο λαός πήρε την μεγάλη απόφαση. Και από το άβουλο άθυρμα στη θέληση των ισχυρών, μετατράπηκε σε έναν σύγχρονο Δαβίδ, που συνειδητά επέλεξε να αναμετρηθεί με τον καταπατητή της γης, χρησιμοποιώντας τη σφεντόνα του και προκρίνοντας αποφασιστικά και μοναχικά το δρόμο της δυναμικής ένοπλης διεκδίκησης των δικαίων του. Οι ήρωες μας έκλεισαν τ’ αυτιά στο δελεαστικό άσμα των Σειρήνων, αδιαφορώντας για τους συσχετισμούς δυνάμεων.
Σε αυτή τη σκληρή αναμέτρηση, φάρος της αυγής του αγώνα μας, η θυσία του σταυραετού του Μαχαιρά, του Γρηγόρη Αυξεντίου, που ανέσυρε από την Ελληνική Ιστορία το λεωνίδιο «Μολών Λαβέ» μετατρέποντας το σε «λαμπάδα» Εθνικής Ανάστασης.
Ο θάνατός του, αθανασίας γέγονε πρόξενος. «Κάλλιο μια χούφτα τιμημένη στάχτη, παρά γονατισμένος ο λεβέντης μου. Χαλάλι για την πατρίδα» είπε η περήφανη μάνα του, η Αντωνού όταν στις 3 του Μάρτη του 57 πληροφορήθηκε τον θάνατο του ήρωα γιού της.
Ο 20 χρόνων Πάτροκλος Κόκκινος ήταν ο πρώτος. Φεβρουάριος του 1957, και η γη της Λύσης ποτίζεται, για πρώτη φορά, με αίμα δικού της παιδιού. Ενός αμούστακου παιδιού που αναγκάστηκε να ωριμάσει για να δείξει τα δόντια του στον κατακτητή. Το ταπεινό αγροτόπαιδο παιδί μιας πολυμελούς και ενάρετης οικογένειας θυσίασε τα ανέμελα νιάτα του στο βωμό της ελευθερίας. Ο Πάτροκλος πήρε εκούσια τη μεγάλη απόφαση που άγγιζε τα όρια της αυτοθυσίας, θέλοντας να βοηθήσει τους συντρόφους του να διαφύγουν από ενέδρα Άγγλων στρατιωτών. Η τύχη του προδιαγεγραμμένη. Ο θάνατός του οιωνός στις θυσίες που ακολούθησαν το έπος του αγώνα.
Ακολούθησαν ο 26χρονος λεβέντης Αναστάσιος Σουρουλλάς, ο 20 χρόνων ήρωας Γεώργιος Χατζηιωνά και το μόλις 19 χρόνων παλληκάρι Χριστοφής Παναγίδης: Τρεις αγωνιστές με βαθιά πίστη και αγάπη στην πατρίδα, εμπνευσμένοι και καθοδηγούμενοι από υψηλά ιδανικά.
1η Αυγούστου του 58 έστησαν ενέδρα εναντίον αγγλικής περιπόλου. Οι ζημιές, οι απώλειες και οι τραυματισμοί στρατιωτών προκάλεσαν την αντίδραση των Άγγλων, οι οποίοι επέβαλαν περιορισμό και διεξήγαγαν έρευνες για εντοπισμό των δραστών. Εντοπίζονται λίγες ημέρες αργότερα και εκτελούνται εν ψυχρώ, περνώντας στο πάνθεο των αθανάτων και αποδεικνύοντας ότι «του ανδρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δεν λογιέται».
Την νύκτα της 23ης Αυγούστου του 58, στο πεδίο της μάχης έπεσαν με τη θυσία τους τρεις ακόμα Λυσιώτες αγωνιστές. Ο Δημητράκης Αναστάση, Μιχαήλ «Σιάλος» Κκαΐλη και Καλλής Σακκάς. «Είδαμε τόλμην και παλικαριά που δεν ξαναείδαμε ποτέ και σε κανένα», αφηγούνται οι συναγωνιστές του για τον Μιχαήλ Κκαΐλη. Ο 27χρονος Καλλής Σακκά και ο 22 χρόνων λεβέντης Δημητράκης Φανή, ήταν οι νέοι που δεν δίστασαν να εμπλακούν στον αγώνα διανέμοντας φυλλάδια και αποκρύπτοντας οπλισμό. Άγγλοι στρατιώτες έστησαν ενέδρα στον Καλλή, τον Σιάλο, τον Δημητράκη, αλλά και τον Παναγή Λάρκου, καθώς μετέφεραν πυρομαχικά. Οι απώλειες των Άγγλων ήταν πέντε νεκροί στρατιώτες και ένας τραυματίας. Ο Παναγής Λάρκου ήταν ο μόνος που κατάφερε και επέζησε. Με το θάνατό τους γίνονται λαμπρά σύμβολα, που δείχνουν σε εμάς τον ένδοξο και αληθινό δρόμο της ζωής.
Τιμούμε ακόμα σήμερα άλλους τρεις Λυσιώτες που δολοφονήθηκαν άνανδρα από Τούρκους συνεργάτες των Άγγλων αποικιοκρατών. Τιμούμε τους δίδυμους αδελφούς Πέτρο και Παύλο Νικολέττη που δολοφονήθηκαν τον Ιούλιο του 1958 σε ηλικία 75 ετών και τον 56χρονο βοσκό Μιχάλη Τούμπα που σφαγιάστηκε το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Η τελευταία πνοή των ηρώων μας είναι ακόμα ανάσα στον άνεμο των βουνών. Δεν είναι εύκολο το εγχείρημα να καταγράψει κανείς μέσα σε λίγες σελίδες μια μεγάλη θυσία. Στην αχλή της ιστορίας καταγράφονται θυσίες που δεν χωρούν στον κανόνα της ανθρώπινης λογικής. Ιστορίες ανθρώπων με καθάρια ψυχή και σθένος που κατάκτησαν με τον αγώνα και τη θυσία τους μια θέση στο πάνθεον των ηρώων του έθνους.
Η υπέρλαμπρη μορφή τους θα λειτουργεί για πάντα στη ψυχή μας ως εφαλτήριο υπεράσπισης των δικαίων του λαού μας και ως κολυμβήθρα αναβάπτισης στα ιδεώδη και τις αξίες της ιστορίας και της εθνικής ταυτότητας και καταγωγής μας. Θα λειτουργεί φωτίζοντας σαν ανέσπερο φως το δύσβατο μονοπάτι της τιμής και του χρέους.
Οι ήρωες της Λύσης δε θυσιάστηκαν για συνομοσπονδίες ούτε για δυο κράτη. 47 χρόνια μετράμε από την έναρξη της τουρκικής εισβολής. Η απελευθέρωση, η οποία θα περάσει μέσα από την επανένωση της πατρίδας μας, πρέπει να είναι ο αμετάθετος στόχος.
Η διχοτόμηση της Κύπρου και οι συνταγές για συνομοσπονδίες και δυο κράτη δεν είναι προς όφελος κανενός στην Κύπρο, ούτε των Ελληνοκυπρίων, αλλά ούτε και των Τουρκοκυπρίων. Ακόμα και η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων εθνών έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές τέτοιες προσεγγίσεις. Η πρόσφατη ισχυρή καταδίκη του ΟΗΕ για την πειρατική στάση της Τουρκίας στα Βαρώσια, φαίνεται να μην πτοεί την Άγκυρα, η οποία ηθελημένα επιλέγει να ποδοπατά τις προοπτικές της λύσης και της επανένωσης του τόπου. Οι παράνομες ενέργειες της αναπόφευκτα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις προσπάθειες του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών και της διεθνούς κοινότητας για τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για την επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών.
Το «χαστούκι» από το Συμβούλιο της Ευρώπης για τα Βαρώσια, το οποίο ζητά την αντιστροφή των τουρκικών ενεργειών, δεν φαίνεται να αλλάζει τις μονομερείς αποφάσεις της Τουρκίας, η οποία εμμένει να μην συμμορφώνεται στις υποδείξεις.
Αγαπητοί,
Το τίμημά της αγαπημένης μας Λύσης εκείνο το μαύρο καλοκαίρι του '74 ήταν βαρύ: Πεντέμισι χιλιάδες πρόσφυγες, επτά νεκροί, 19 αγνοούμενοι ο τραγικός απολογισμός.
Χρέος της πολιτείας είναι να απαμβλύνει τον πόνο που άφησε πίσω της αυτή η μαύρη σελίδα της ιστορίας αλλά και να στηρίξει όλους τους πρόσφυγες. Είναι στόχος αμετάθετος της Κυβέρνησης αλλά και του ιδίου του Προέδρου της Δημοκρατίας η αρωγή προς τον προσφυγικό κόσμο. Έμπρακτη απόδειξη η στεγαστική προσφυγική πολιτική που διακρίνεται από πληθώρα υποστηρικτικών ενεργειών και δράσεων, οι οποίες παρά τις προκλήσεις και την οικονομική στενότητα ελέω πανδημίας, συνεχίζουν να υλοποιούνται στη βάση μελετημένου και συγκροτημένου σχεδιασμού.
Σαν το αρμόδιο Υπουργείο υλοποιούμε σταδιακές αντικαταστάσεις, διορθώσεις και συντηρήσεις των υφιστάμενων κτιρίων των προσφυγικών οικισμών, ενώ προχωρούμε και με την ανέγερση δεκάδων νέων πολυκατοικιών πέραν των 70 που έχουμε ήδη ανεγείρει ώστε να επαναστεγαστούν με ασφάλεια πρωτίστως τα άτομα τρίτης ηλικίας που είναι και τα πλέον ευάλωτα.
Χρέος όμως της πολιτείας είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα …
να συνεχίσει τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος στη βάση των συμφωνιών για μια λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως αυτή ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αρχές και αξίες της ΕΕ. Σε μια λύση που θα επανενώνει πραγματικά τον τόπο και την κοινωνία και θα δημιουργεί ευοίωνες προοπτικές για το μέλλον.
Γιατί το οφείλουμε στους ήρωές μας, στα παιδιά μας , αλλά και στις επόμενες γενιές… Επιβάλλεται να μπολιάσουμε το αίμα μας με μια σταγόνα από το αίμα των ηρώων μας, για νάναι το παράδειγμα τους οδηγός των πράξεων μας, μέτρο και κριτήριο σωστού πατριωτισμού.
«Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία». Στη προσπάθεια αντιμετώπισης του σημερινού status quo, που δημιούργησε η τουρκική εισβολή του ‘74, οι μορφές των ηρώων μας είναι πηγή θάρρους, υπομονής και αγώνα μέχρι την απελευθέρωση της πατρίδας.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Η λήθη των καιρών και η όποια απαξίωση, δεν έχουν καταφέρει να σκεπάσουν τα αγνά μηνύματα που εκπέμπουν οι ήρωες της Λύσης. Προσκυνούμε ευλαβικά, ανακαλούμε θύμησες, αναβιώνουμε, υμνούμε και γινόμαστε κοινωνοί του μεγαλείου της ψυχής τους. Πυρακτώνουμε το πάθος στις καρδιές μας και μεταλαμβάνουμε των αχράντων μυστηρίων που μας κληροδότησαν με τη ζωή και τη θυσία τους.
«ΚΑΜΕ ΘΕΕ ΤΟ ΘΑΜΜΑΝ ΣΟΥ» ήταν η ευχή και ο πόθος του θυμόσοφου λαϊκού Λυσιώτη ποιητή,, Παύλου Λιασίδη ο οποίος με την αυθεντικότητα του μιλά για την Λύση μας λέγοντας:
«Να μεν δω πιον τα κάλλη σου; Σιήλιες ιδέες βάλλω, τζιαι ‘που τον νουν μου τίποτες, ούτ’ ώραν εν σε βκάλλω».
Ευχή και ελπίδα όλων μας μας να χτυπήσουμε ξανά τις χαρμόσυνες καμπάνες της Παναγίας της Λύσης και του Αγίου Ευφημιανού και η ηρωομάνα γη, να μνημονεύσει ξανά τα παλικάρια στην δική της αγκάλη, στο χώμα που τα ανέθρεψε, τα ανάγιωσε και τα άνδρωσε με τα ελληνικά ιδεώδη.
«Θα σταθούμε στη γη που μας γέννησε, σαν δεντρά, που τα μάχεται ο άνεμος, που τα δέρνουν οι μπόρες με τη μνήμην εκείνων που διάβηκαν και την αγάπη για κείνους που θά’ρθουν» είπε ο ποιητής.
Καλή επιστροφή συγχωριανές και συγχωριανοί Λυσιώτες και Λυσιώτισσες.
Αιωνία ας είναι η μνήμη όλων όσων σήμερα μνημονεύουμε γιατί σ΄αυτούς χρωστούμε τη δική μας ελευθερία.
(ΕΦυς)