Επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω για την ιδιαίτερη πρόσκλησή σας να παραστώ και να χαιρετήσω την ετήσια Γενική Συνέλευση της Ένωσης, τα μέλη της οποίας για ακόμα μια χρονιά βρίσκονται μακριά από τα αγαπημένα τους χωριά. Τη φετινή χρονιά συμπληρώνεται μισός αιώνας κατοχής και προσφυγιάς. Πενήντα χρόνια μετά, η πληγή παραμένει ανοικτή από εκείνο το μαύρο καλοκαίρι του 1974 και ο πόθος μας για ελευθερία άσβεστος.
Διακηρυγμένη και ακλόνητη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι η αποφασιστικότητα και η πολιτική βούληση για εξεύρεση λύσης στο εθνικό μας ζήτημα. Με στοχευμένες πρωτοβουλίες, επιδιώκουμε τον ουσιαστικό διάλογο για μια συνολική διευθέτηση στο Κυπριακό. Μια λύση που θα εδράζεται στις αρχές του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, θα τερματίσει την κατοχή, θα απαλλάξει τη χώρα μας από τα τουρκικά στρατεύματα και θα διασφαλίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίας όλων των Κυπρίων.
Οι δικές μας συγκεκριμένες ενέργειες στη διεθνή και ευρωπαϊκή κοινότητα ήταν που οδήγησαν στον διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα, η οποία διερευνά αυτή την περίοδο το έδαφος για επιστροφή στις διαπραγματεύσεις. Η ετοιμότητα της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι δεδομένη και ο στόχος μας για αποτροπή των τετελεσμένων αδιαπραγμάτευτος. Η διατήρηση του υφιστάμενου στάτους κβο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Παρά την τουρκική αδιαλλαξία, θα συνεχίσουμε να αξιώνουμε αυτά που δικαιωματικά μας ανήκουν μέχρι την τελική δικαίωση και την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας, σε συνθήκες προόδου, δημοκρατίας και ειρήνης.
Κυρίες και Κύριοι,
Η δράση και το έργο των τριών επαρχιακών Ενώσεων (Λευκωσία, Κερύνεια, Αμμόχωστος), υπό την ομπρέλα της Ένωσης Κατεχόμενων Κοινοτήτων, είναι ιδιαίτερα σημαντική, κυρίως σε ό,τι αφορά στη στήριξη του προσφυγικού κόσμου.
Ο προσφυγικός κόσμος έχει, ομολογουμένως, επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος των συνεπειών της τουρκικής εισβολής και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να αποστερείται των βασικών του δικαιωμάτων. Εξ ου και η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη, στο πλαίσιο της προσφυγικής της πολιτικής, έχει υλοποιήσει και τροχιοδρομήσει σειρά ενεργειών για τη καθολική στήριξη των εκτοπισθέντων. Για του λόγου το αληθές, επιτρέψτε μου ενδεικτικά να απαριθμήσω ορισμένες από τις δράσεις αυτές.
Τριάντα-πέντε μόλις μέρες μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης του τόπου, εκπονήσαμε και ανακοινώσαμε το Σχέδιο «κτίΖΩ», το οποίο στοχεύει στην οριστική επίλυση του χρονίζοντος προβλήματος της ακαταλληλότητας των πολυκατοικιών στους κυβερνητικούς οικισμούς. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο εγχείρημα, με προϋπολογισμό που αγγίζει τα €131 εκατομμύρια, που εξασφαλίζει την ασφαλή και αξιοπρεπή στέγαση των εκτοπισθέντων. Γνωρίζω ότι το ζήτημα ήταν ένα πάγιο αίτημά σας για πολλά χρόνια και με ικανοποίηση βλέπουμε ότι βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο υλοποίησης και σύντομα αναμένουμε την έναρξη ανέγερσης των πρώτων νέων πολυκατοικιών.
Την ίδια στιγμή, το Υπουργείο Εσωτερικών, από την 1η Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους, αναθεώρησε προς τα πάνω το ύψος των επιδομάτων ενοικίων που δίνονται μέσω του Σχεδίου Επιδότησης Ενοικίου για Εκτοπισθέντες, Παθόντες και άλλα πρόσωπα. Η αύξηση καθορίστηκε σε 15% για μονήρη άτομα, οικογένειες και φοιτητές και σε 25% για οικογένειες δύο ατόμων και επηρεάζει περίπου 4.500 δικαιούχους, με συνολική δαπάνη ύψους €8.5 εκατομμυρίων.
Στο πλαίσιο δε της νέας ενιαίας στεγαστικής πολιτικής που έχει εξαγγείλει η Κυβέρνηση τον περασμένο Οκτώβριο, επαναφέραμε το Σχέδιο διαχωρισμού και παραχώρησης οικοπέδων και έχει παραχωρηθεί αριθμός οικοπέδων σε δικαιούχους.
Σημαντικότατη είναι και η πρόσφατη απόφασή μας για εκσυγχρονισμό του τρόπου διαχείρισης των τουρκοκυπριακών περιουσιών, με τρόπο που να εξασφαλίζεται το συμφέρον του προσφυγικού κόσμου, με διαφάνεια και αξιοκρατία. Για πρώτη φορά εφαρμόζουμε σύστημα επιλεξιμότητας και μοριοδότησης των αιτητών και εισάγουμε σαφείς, μετρήσιμους και αντικειμενικούς δείκτες, σε μια ξεκάθαρη προσπάθεια να περιορίσουμε τη διακριτική ευχέρεια του Κηδεμόνα, που για δεκαετίες δημιούργησε φαινόμενα κατάχρησης και εκμετάλλευσης.
Για παράδειγμα, για πρώτη φορά εφαρμόζονται κριτήρια και διασυνδέεται η παραχώρηση τουρκοκυπριακής περιουσίας με τα οικονομικά δεδομένα και τη σύνθεση της οικογένειας των αιτητών. Παράλληλα, λαμβάνεται υπόψη άλλη ιδιόκτητη περιουσία που τυχόν να κατέχει ο αιτητής στις ελεύθερες ή τις κατεχόμενες περιοχές. Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τη διάθεση γεωργικής γης, πέραν των κριτηρίων επιλεξιμότητας και μοριοδότησης, καθορίζεται ανώτατο όριο στην έκταση γης που παραχωρείται, για να αποτραπεί η υπερσυσσώρευση περιουσιών σε μεμονωμένα άτομα και να γίνεται δικαιότερη κατανομή του διαθέσιμου γεωργικού κλήρου.
Υπενθυμίζω, επίσης, ότι από τον περασμένο Αύγουστο, με δικές μου οδηγίες, προχωρούμε σε έλεγχο όλων των συμβάσεων μίσθωσης τουρκοκυπριακών επαγγελματικών υποστατικών. Έχουν ελεγχθεί μέχρι στιγμής τα 2/3 των συμβάσεων και έχουν διαπιστωθεί παραβιάσεις των μισθώσεων σε 416 περιπτώσεις, για τις οποίες ήδη προωθούμε μέτρα, στη βάση της νομοθεσίας, για ανάκτηση των υποστατικών και παραχώρησή τους σε άλλους δικαιούχους σύμφωνα με τα κριτήρια.
Κυρίες και Κύριοι,
Επιπρόσθετα των πιο πάνω δράσεων που εντάσσονται στην προσφυγική πολιτική του Κράτους, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει καλύψει τη συνολική δαπάνη ύψους €200.000 για την ανακαίνιση του κτιρίου της πρώην ΣΠΕ Αγλαντζιάς, στο οποίο συστεγάζονται πλέον η Ένωση Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επαρχίας Λευκωσίας και ο Δήμος Μόρφου. Το οίκημα αυτό αποτελεί προσωρινή έδρα για τις 39 Κοινότητες της Ένωσης, φιλοξενώντας μέχρι τη στιγμή της επιστροφής στην πατρώα γη μας, τη δράση τους.
Πρόσθετα, αποφασίστηκε όπως ήδη από φέτος, η ετήσια χορηγία που παραχωρείται από το Υπουργείο Εσωτερικών προς τις 137 κατεχόμενες Κοινότητες για κάλυψη των λειτουργικών τους εξόδων αυξηθεί από €1.000 σε €2.000 για κάθε μια.
Τέλος, από τον Ιανουάριο του 2023, δίνεται συνταξιοδοτική αποζημίωση στους πρώην Κοινοτάρχες των κατεχομένων Κοινοτήτων ίση με το 50% της αποζημίωσης που λαμβάνουν οι Κοινοτάρχες των ελεύθερων περιοχών. Μια σημαντική ρύθμιση προς όφελος των Κοινοταρχών άνω των 60 ετών που δεν είναι εν ενεργεία και που έχουν διατελέσει τουλάχιστον 30 μήνες στο αξίωμα του Κοινοτάρχη.
Φίλες και Φίλοι,
Θα ήθελα, κλείνοντας, να σας διαβεβαιώσω για τη βούληση και την πρόθεση της Κυβέρνησης να συνεχίσει να στηρίζει τους εκτοπισθέντες και τις θεσμοθετημένες ομάδες που τους εκπροσωπούν, ενισχύοντας τις πολιτικές της.
Θα ήθελα, κ. Αντωνίου, να μεταφέρω μέσω εσάς την εκτίμηση του Κράτους προς όλους τους εκπροσώπους των κατεχόμενων Κοινοτήτων για την έντονη δράση σας για προώθηση του Κυπριακού προβλήματος και της κατάφορης αδικίας που υφίστανται οι πρόσφυγες εδώ και 50 χρόνια. Αναμφίβολα, οι δικές σας ενέργειες είναι που διαφυλάσσουν άσβεστες τις θύμισες των τόπων μας.
Με την ευχή όπως αυτή η Γενική Συνέλευση της Ένωσης Κατεχομένων Κοινοτήτων Επαρχίας Λευκωσίας είναι η τελευταία στην προσφυγιά, σας συγχαίρω για την προσπάθεια που καταβάλλετε για να διατηρήσετε ακατάλυτους τους δεσμούς με τη γενέθλια γη, συντηρώντας τα μηνύματα της απελευθέρωσης, της επιστροφής και της ειρήνης.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της Συνέλευσής σας.