Θα ήθελα να συγχαρώ αρχικά τους διοργανωτές για τη διοργάνωση του σημερινού Συνεδρίου και την πρόσκλησή σας να βρεθώ ανάμεσά σας, για να παρουσιάσω την πολιτική της Κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη σε σχέση με το μεταναστευτικό, καθώς και τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης της γης.

1. Μεταναστευτική πολιτική και αποτελεσματικότητα μέτρων

Επιτρέψτε μου να αρχίσω με το μεταναστευτικό, ένα πολύπλοκο ζήτημα που απασχολεί έντονα τις τελευταίες μέρες ολόκληρη την κυπριακή κοινωνία. Είναι γεγονός πως το μεταναστευτικό είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει διά μέσου των αιώνων και είναι εδώ για να μείνει. Η ανάγκη των ανθρώπων για ασφαλέστερη και καλύτερη ζωή, οι αναταραχές και οι πόλεμοι, η γεωπολιτική αστάθεια, καθώς και η κλιματική κρίση και άλλοι κοινωνικό-οικονομικοί παράγοντες, θα τους ωθούν πάντα στην επιλογή της μετανάστευσης.

Τον Μάρτιο του 2023, όταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανέλαβε τη διακυβέρνηση του Κράτους, η Κύπρος δεχόταν ασφυκτικές μεταναστευτικές πιέσεις. Ο δυσανάλογος για τα δεδομένα της Κύπρου αριθμός νέων αιτήσεων και αφίξεων το 2021 και το 2022, όπως ήταν αναμενόμενο, καθιστούσαν την ορθή διαχείριση του μεταναστευτικού εξαιρετικά δύσκολη.

Με στόχο την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη υιοθέτησε εξ αρχής μια νέα, ολιστική προσέγγιση, η οποία εδράζεται σε τέσσερις κεντρικούς πυλώνες: τη μείωση των αφίξεων, την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων ασύλου, την αύξηση του αριθμού των επιστροφών και τη βελτίωση των υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας.

Περιορισμός των μεταναστευτικών ροών και μείωση των αφίξεων
Αρχικά, επικεντρωθήκαμε στη λήψη μέτρων για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών. Έχοντας εντοπίσει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παράτυπων μεταναστών έφτανε στη χώρα μας, τύγχαναν εκμετάλλευσης από τα κυκλώματα διακινητών που τους υπόσχονταν πρόσβαση σε εργασία και σε μεγάλα ποσά επιδομάτων, προχωρήσαμε σε μια δέσμη δράσεων, με επίκεντρο τον περιορισμό των οικονομικών οφελών. Ανάμεσα σε άλλα, προχωρήσαμε σε άμεση αποκοπή των επιδομάτων από όλους όσους η αίτησή τους απορρίπτεται τελεσίδικα. Παράλληλα, αυξήσαμε το διάστημα παρέλευσης για δικαίωμα πρόσβασης σε εργασία μετά την υποβολή αίτησης ασύλου, από έναν σε εννέα μήνες, περιορίζοντας έτσι την πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους πέραν των υλικών συνθηκών υποδοχής. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, εντατικοποιήσαμε τους ελέγχους σε τομείς της βιομηχανίας για πάταξη της παράνομης εργοδότησης και διασυνδέσαμε το σύστημα της Υπηρεσίας Ασύλου με εκείνο του Υπουργείου Εργασίας, ώστε ο εργοδότης να ενημερώνεται για το καθεστώς ασύλου του εν δυνάμει εργοδοτούμενου πριν την πρόσληψη.

Επιπρόσθετα, στοχεύσαμε στην ενημέρωση των εν δυνάμει μεταναστών για τα πραγματικά δεδομένα που επικρατούν στην Κύπρο, μέσα από τη διενέργεια διαδικτυακής εκστρατείας σε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής.

Την ίδια στιγμή, εστιάσαμε στην πάταξη των κυκλωμάτων διακινητών μεταναστών, ενισχύοντας αφενός την ανταλλαγή πληροφοριών με γειτονικές χώρες προέλευσης και, αφετέρου, δημιουργώντας ειδικό κλιμάκιο στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας, με αποκλειστική αρμοδιότητα τον εντοπισμό και την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών.

Αποτέλεσμα των πιο πάνω δράσεων ήταν η μείωση των αφίξεων κατά 37%, την ίδια ώρα που ο αριθμός των νέων αιτήσεων ασύλου επίσης κατέγραψε πτώση κατά σχεδόν 50%. Κατακόρυφη μείωση κατά 85% είχαμε ιδιαίτερα τους νέους αιτητές ασύλου από χώρες της Αφρικής, κάτι που δείχνει ότι το πρόβλημα με τις μαζικές αφίξεις από την Αφρική έχει εν πολλοίς εκμηδενιστεί.

Επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου
Για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου, που κατά μέσο όρο έφτανε τους 12 μήνες, προχωρήσαμε σε σταδιακή αύξηση και εν τέλει υπερδιπλασιασμό του αριθμού των εξεταστών αιτήσεων ασύλου, και πλέον βρισκόμαστε στους 85 από 35 που ήταν τον περσινό Μάρτιο. Χάρη στην αύξηση των εξεταστών, κατέστη δυνατό να μειώσουμε την περίοδο εξέτασης των αιτήσεων ασύλου σε τρεις μήνες το μέγιστο, δεδομένου ότι εξετάζονται κατά μέσο όρο 2.200 αιτήσεις μηνιαίως. Την ίδια στιγμή, δόθηκε η δυνατότητα να διεκπεραιωθούν αρκετές από τις εκκρεμότητες.

Ο περιορισμός του χρονικού διαστήματος εξέτασης των αιτήσεων αποτελεί σημαντικό πυλώνα της πολιτικής μας, καθώς λειτουργεί αποτρεπτικά πλέον σε οποιονδήποτε θα σκεφτόταν το ενδεχόμενο άφιξης στην Κύπρο, με σκοπό την κατάχρηση του συστήματος και εξασφάλιση μακροχρόνιας παραμονής και εργοδότησης.

Αναβάθμιση των υποδομών
Ταυτόχρονα επενδύσαμε στη βελτίωση των υποδομών. Στο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής Πουρνάρα ολοκληρώθηκαν οι βελτιωτικές εργασίες για μετατροπή του σε κλειστή δομή, περιορίζοντας έτσι την έξοδο και τη μετακίνηση των μεταναστών, ενώ είναι σε εξέλιξη οι εργασίες αναβάθμισης και επέκτασης του Κέντρου Υποδοχής και Φιλοξενίας Αιτητών Διεθνούς Προστασίας στην Κοφίνου.

Ωστόσο, το πιο βασικό είναι ότι έχουν αρχίσει τα κατασκευαστικά έργα για δημιουργία Προαναχωρησιακού Κέντρου στην Μεννόγεια, με δυνατότητα φιλοξενίας περίπου 800 προσώπων. Η δημιουργία ενός προαναχωρησιακού κέντρου, όπου θα μπορούν να κρατούνται τα άτομα των οποίων η αίτηση έχει απορριφθεί τελεσίδικα και είναι υπό απέλαση, αποτελεί πολύ σημαντικό βήμα για την επίτευξη του στόχου για ενίσχυση του τομέα των απελάσεων.

Ενίσχυση του τομέα των επιστροφών
Δεδομένης της έλλειψης προαναχωρησιακού κέντρου στο παρόν στάδιο, υιοθετήσαμε στοχευμένα μέτρα, που οδήγησαν σε αύξηση των αποχωρήσεων. Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε η στόχευση των επιχειρήσεων στη βάση των προγραμματισμένων πτήσεων επιστροφής του Frontex, τόσο όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, όσο και σε σχέση με τις διαθέσιμες θέσεις, αλλά και τις χώρες καταγωγής που αφορούν οι πτήσεις του Οργανισμού.

Πρόσθετα, δώσαμε μεγάλη έμφαση στο πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών με παραχώρηση οικονομικού κινήτρου, το οποίο κυμαίνεται από €1.000 μέχρι €1.500, ανάλογα με τη χώρα καταγωγής. Επιπλέον, σε συνεργασία με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αξιοποιήσαμε στο έπακρον το πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων σε άλλα κράτη μέλη.

Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω μέτρων, καταφέραμε να αυξήσουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις αποχωρήσεις από την Κύπρο. Ενδεικτικά, για ολόκληρο το 2023 είχαμε αύξηση στον συνολικό αριθμό των αποχωρήσεων κατά 66% σε σύγκριση με το 2022. Το ίδιο θετικό πρόσημο κατέγραψαν και οι πρώτοι μήνες του 2024, προσελκύοντας εγκωμιαστικά για τη χώρα μας σχόλια από την Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων κα Γιόχανσον. Βαρύνουσας σημασίας ήταν και η δήλωση του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Σχοινά στην πρόσφατη επίσκεψή του στη χώρα μας, ο οποίος χαρακτήρισε την Κύπρο πρωταθλήτρια στις επιστροφές, αναφέροντας, επίσης, ότι με τα στοχευμένα μέτρα της, η Κύπρος πέτυχε να μπει ένας πάτος στο βαρέλι, βάζοντας τη διαχείριση του μεταναστευτικού σε πιο σταθερές βάσεις.

Έχοντας εφαρμόσει συγκεκριμένα μέτρα, η Κύπρος κατατάσσεται στην πρώτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς το ποσοστό αποχωρήσεων επί αφίξεων και στην τέταρτη θέση σε απόλυτους αριθμούς επιστροφών και απελάσεων.

Κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση
Την ίδια στιγμή δίνουμε την απαραίτητη σημασία στην ένταξη και κοινωνική συμπερίληψη των μεταναστών και για αυτό έχουμε προχωρήσει στον καταρτισμό μιας ολοκληρωμένης πολιτικής, στην οποία περιλαμβάνονται 50 δράσεις που αφορούν τη στέγαση, την απασχόληση, τη βελτίωση των δεξιοτήτων, την εκπαίδευση και την υγεία. Το Σχέδιο Δράσης για την Ένταξη και την Κοινωνική Συμπερίληψη Μεταναστών 2024-2026 είναι τώρα υπό δημόσια διαβούλευση, η οποία θα ολοκληρωθεί εντός του μήνα, ώστε να αρχίσει η υλοποίησή του εντός του έτους.

Επαναξιολόγηση του καθεστώτος της Συρίας
Αυτό που παραμένει ως το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο μεγάλος αριθμός αφίξεων Σύρων υπηκόων που φτάνουν στη χώρα μας μέσω των θαλάσσιων οδών από την Συρία και κυρίως τον Λίβανο. Τις τελευταίες μέρες, ολόκληρη η κυπριακή κοινωνία γίνεται καθημερινά μάρτυρας των συνεχών και μαζικών μεταναστευτικών ροών Σύρων που αναχωρούν από τις ακτές του Λιβάνου. Δυστυχώς, και αυτό είναι κάτι που θέλω να τονίσω, στην περίπτωση των Σύρων που αφικνούνται, τα εργαλεία που έχουμε στα χέριά μας είναι πολύ περιορισμένα.

Συγκεκριμένα, με δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή η Συρία θεωρείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως μη ασφαλής χώρα, όλοι όσοι έχουν συριακή καταγωγή θεωρούνται πρόσφυγες και με την υποβολή της αίτησής τους λαμβάνουν σχεδόν αυτόματα καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. Το γεγονός αυτό παροπλίζει τα αρμόδια Τμήματα και δεν επιτρέπει να γίνεται επί της ουσίας εξέταση των αιτήσεων, ώστε να μπορούμε, εκεί και όπου διαπιστώνεται εκμετάλλευση του συστήματος, να προβαίνουμε σε επιστροφές, όπως γίνεται και με τους αιτητές από τις χώρες της Αφρικής. Ως αποτέλεσμα, οι αφίξεις πολλαπλασιάζονται, εφόσον η εγγύτητα της Κύπρου με τον Λίβανο, την καθιστά τον υπ’ αριθμό ένα ελκυστικό προορισμό, όπου μπορούν εύκολα να εργαστούν και ταυτόχρονα να επιστρέφουν κατά διαστήματα στη χώρα τους για διάφορους δικούς τους λόγους.

Επιπλέον, εξαιτίας των κοινωνικών αντιδράσεων που υπήρχαν στο εσωτερικό του Λιβάνου, οι Αρχές της χώρας δεν μπορούσαν να δεχθούν σκάφη με μετανάστες που αποχωρούσαν από τις ακτές του, παρά τη συνεννόηση που έγινε το περασμένο καλοκαίρι για επιστροφές, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Την ίδια ώρα, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η θάλασσα δεν αποτελεί φυσικό σύνορο που μπορούμε να κλείσουμε με κάποιο τεχνητό εμπόδιο για να αποτρέψουμε τις ροές. Ούτε μπορούμε να εμποδίσουμε τα σκάφη να εισέλθουν στα χωρικά μας ύδατα, αφού, πρωτίστως, δεν είναι αυτή η προσέγγισή μας ως Κυβέρνηση, ούτε μια τέτοια πρακτική συνάδει με τις υποχρεώσεις που έχουμε απέναντι στη διεθνή κοινότητα. Εξάλλου, έχει παρατηρηθεί ότι, υπό τον φόβο ότι θα αποκοπεί η πορεία του ταξιδιού τους όταν προσεγγίζονται από τη Λιμενική Αστυνομία, επιχειρούν να βυθίσουν τις βάρκες ή να ρίξουν πρόσωπα στη θάλασσα, μετατρέποντας την επιχείρηση, σε επιχείρηση έρευνας και διάσωσης.

Αναλύοντας τους παράγοντες που προκαλούν τις μαζικές αφίξεις Σύρων, εντοπίζουμε τη σοβαρότερη αιτία στα οργανωμένα κυκλώματα διακινητών που εκμεταλλεύονται την ανάγκη των ατόμων αυτών για προστασία και ασφάλεια, θησαυρίζοντας επί ανθρώπινων ζωών. Πρόκειται για οργανωμένο έγκλημα με τεράστιες διαστάσεις που απαιτεί άμεση δράση και καταπολέμηση.

Ταυτόχρονα, οι εξελίξεις στον Λίβανο περιόριζαν τη δυνατότητα των Αρχών της χώρας να ανταποκριθεί σε ικανοποιητικό βαθμό σε ό,τι αφορά στην επιτήρηση των ακτών του. Εδώ και αρκετούς μήνες, με παρεμβάσεις μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου πως ενδεχόμενη κατάρρευση του Λιβάνου, θα οδηγούσε σε μαζικές ροές Σύρων μεταναστών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η κατάσταση κατέστη δυσμενέστερη μετά τις 7 του περασμένου Οκτωβρίου. Οι πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό του Λιβάνου, η αστάθεια που δημιουργεί στην περιοχή το ορατό ενδεχόμενο γενίκευσης της σύρραξης Ισραήλ-Χαμάς και οι ασφυκτικές πιέσεις που αντιμετωπίσει η χώρα εξαιτίας του μεγάλου αριθμού Σύρων προσφύγων που βρίσκονται στα εδάφη της -που εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 2 εκατομμύρια-, ωθούν Σύρους υπηκόους που βρίσκονται στον Λίβανο στην έξοδο, ενώ δεν επιτρέπουν την ικανοποιητική αστυνόμευση και εποπτεία από τις Λιβανικές Αρχές.

Ως Κυπριακή Δημοκρατία, εδώ και καιρό προειδοποιούσαμε για την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής στήριξης προς τον Λίβανο, εφαρμόζοντας όμοιες πρακτικές όπως στην περίπτωση της Τουρκίας και στο πλαίσιο της θεσμοθέτησης μιας συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Λιβάνου, κατ’ αντίστοιχο τρόπο που έγινε με την Τυνησία και την Αίγυπτο. Χαιρετίζουμε την πρόθεση της Επιτροπής, όπως εκφράστηκε από τον Αντιπρόεδρό της στην πρόσφατη επίσκεψή του στην χώρα μας, για έναρξη της διαδικασίας που θα καταλήξει στην υπογραφή μιας συμφωνίας.

Την ίδια στιγμή, όμως, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι για να καταλήξουμε σε μια συμφωνία απαιτείται χρόνος, που, υπό τις περιστάσεις, δουλεύει εναντίον των αντοχών και των δυνατοτήτων μας. Για αυτό και ως Κύπρος, πιέζουμε τόσο προς την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και προς την πλευρά του Λιβάνου, ώστε η μεν Ευρωπαϊκή Ένωση να ενισχύσει την οικονομική βοήθεια που λαμβάνει ο Λίβανος, υπό την προϋπόθεση ότι θα διασυνδεθεί με την αύξηση της επιχειρησιακής ικανότητας του Λιβάνου να ασκεί αποτελεσματικότερη επιτήρηση στην ακτογραμμή του, έτσι ώστε να αναχαιτίζει τον απόπλου σκαφών. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αξιοποιηθούν ο Frontex και η Europol για να συμβάλουν τόσο στην επιτήρηση των ακτών του Λιβάνου όσο και στην προσπάθεια εξάρθρωσης των κυκλωμάτων των διακινητών.

Σε αυτό το πλαίσιο, κατά τις χθεσινές επαφές που είχε κυπριακή αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με αξιωματούχους του Λιβάνου, αναγνωρίστηκε από τις δύο πλευρές ότι το μεταναστευτικό είναι κοινό πρόβλημα και κοινή πρέπει να είναι η αντιμετώπισή του. Η ηγεσία του Λιβάνου ανέλαβε τη δέσμευση όπως εντατικοποιήσει τις προσπάθειες επιτήρησης προς εντοπισμό παράνομων κυκλωμάτων διακίνησης. Επίσης, συμφωνήθηκε όπως υπάρξει συντονισμός ανάμεσα σε Κύπρο, Λίβανο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και ανάληψη δράσεων μεταξύ Λιβάνου και Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Παράλληλα, η Κυπριακή Κυβέρνηση προωθεί πρωτοβουλία από το περασμένο καλοκαίρι, με σκοπό να συζητηθεί και να επαναξιολογηθεί το καθεστώς της Συρίας, στη βάση των πραγματικοτήτων που επικρατούν στη χώρα τη δεδομένη χρονική στιγμή και ακολουθώντας την αξιολόγηση που έχει γίνει από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου, σύμφωνα με την οποία περιοχές της Συρίας θεωρούνται ασφαλείς. Ενδεχόμενη κατάληξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε καθορισμό συγκεκριμένων περιοχών στη χώρα ως ασφαλείς, σε πιλοτική αρχικά φάση, θα επιτρέψει την προώθηση των επιστροφών Σύρων υπηκόων σε αυτές, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, που θα διασφαλίζουν την προστασία τους, περιορίζοντας αισθητά την εκμετάλλευση που παρατηρείται σήμερα.

Η πρωτοβουλία μας τυγχάνει ήδη στήριξης από αρκετούς εταίρους μας στην Ένωση, οι οποίοι αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα καθορισμού μιας νέας διαδικασίας διαχείρισης των Σύρων από τα κράτη μέλη. Αναχωρώ αύριο για επαφές με τους ομολόγους μου σε Δανία, Τσεχία και Ελλάδα, με σκοπό την ενίσχυση της πρωτοβουλίας μας και συζήτηση πρακτικών τρόπων για έναρξη της συζήτησης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επανεξέταση της κατάστασης στην Συρία.

Κυρίες και Κύριοι,

Θα ήθελα να επαναλάβω ότι το μεταναστευτικό είναι εδώ για να μείνει. Ένα φαινόμενο πρωτίστως κοινωνικό, με ανθρωπιστικές πτυχές. Μια κρίση παρατεταμένη, πολυσύνθετη και ευμετάβλητη. Το παράδειγμα της χώρας μας αποτελεί τρανή απόδειξη ότι το μεταναστευτικό δεν είναι ζήτημα που περιορίζεται μόνο στο εσωτερικό μιας χώρας. Η εξωτερική διάσταση είναι, δυστυχώς, εκείνη που καθορίζει ανά περιόδους τις εξελίξεις. Η εγγύτητα της Κύπρου με περιοχές που βιώνουν μακροχρόνιες πολιτικές κρίσεις και στρατιωτικές διαμάχες, δεν αφήνουν περιθώριο για εφησυχασμό.

2. Εξελίξεις στον τομέα της ανάπτυξης γης

Αγαπητοί φίλοι,

Στη συνέχεια, θα ήθελα εν τάχει να αναφερθώ στον σχεδιασμό της Κυβέρνησης, ώστε να επιτευχθεί ο πολεοδομικός και χωροταξικός εκσυγχρονισμός, ιδιαίτερα ενόψει της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τη μεταφορά της αδειοδότησης στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης. Με μια σειρά από ενέργειες που στοχεύουν στην απλοποίηση διαδικασιών και τη μείωση των καθυστερήσεων και της γραφειοκρατίας, επιδιώκουμε την αποδοτικότερη εξυπηρέτηση των πολιτών.

Αρχικά, η σημαντική αύξηση του αριθμού των αιτήσεων, που δημιούργησε πρόσθετη πίεση στο προσωπικό, το οποίο παρέμεινε το ίδιο, είχαν ως αποτέλεσμα τις μεγάλες καθυστερήσεις. Για να διεκπεραιώσουμε όσο το δυνατό περισσότερες αιτήσεις και να μην φορτώσουμε με βαρίδια τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης, μετά από μελέτη που εκπονήσαμε, έχουμε προχωρήσει σε πρόσληψη 87 ατόμων, που εκπαιδεύτηκαν και τοποθετήθηκαν στις υφιστάμενες πολεοδομικές και οικοδομικές αρχές, με προγραμματισμό να μεταφερθούν στους νέους Οργανισμούς από την 1η Ιουλίου.

Επιπρόσθετα, υιοθετήσαμε μια δέσμη μέτρων για τη ριζική τροποποίηση του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, με απώτερο σκοπό την απλοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών και, εν τέλει, τη διευκόλυνση της ανάπτυξης. Ενδεικτικά, θα ήθελα να αναφέρω τη δέσμη 22 μέτρων, με την οποία αναδιοργανώνεται ολόκληρη η διαδικασία αδειοδότησης και εισάγεται ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο, ώστε να μειωθεί ο χρόνος εξέτασης των αιτήσεων. Με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της υλοποίησής τους την 1η Ιουλίου, έχουν μέχρι στιγμής ολοκληρωθεί οι 11 από τις 22 δράσεις, ενώ άλλες 10 βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο επεξεργασίας.

Με μέτρα, όπως η εκ των προτέρων εξασφάλιση πιστοποιητικού εξωτερικής οριοθέτησης, η διεκπεραίωση των απαραίτητων δεσμεύσεων, η εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας οικοπεδοποίησης, αλλά και ο καταρτισμός ενός κοινού και ενιαίου εγχειριδίου για όλες τις αρχές αδειοδότησης, η εκπαίδευση του προσωπικού και των μελών του ΕΤΕΚ και η ψηφιοποίηση των διαδικασιών υποβολής αιτήσεων μέσω του Συστήματος «ΙΠΠΟΔΑΜΟΣ», επιχειρούμε περιορίσουμε τις χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες και να τερματίσουμε τις μεγάλες καθυστερήσεις.

Επιπλέον, είναι σε προχωρημένο στάδιο και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του έτους η νομοθετική ρύθμιση για κατάργηση της υποχρέωσης για εξασφάλιση πολεοδομικής και οικοδομικής άδειας για μικρές αναπτύξεις. Την ίδια ώρα, εισάγουμε τον θεσμό του Ελεγκτή Δόμησης και αποδίδουμε μεγαλύτερη έμφαση στον επιτόπιο έλεγχο της οικοδομικής ανάπτυξης, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα τον ρόλο των Αρχιτεκτόνων και των Πολιτικών Μηχανικών, στους οποίους μεταφέρεται πλέον η ευθύνη για την ορθότητα της πληρότητας της μελέτης.

Παράλληλα με τις αλλαγές στην πολεοδομική διαδικασία αδειοδότησης, έχουν δρομολογηθεί και υλοποιούνται ριζικές μεταρρυθμίσεις στη διαδικασία έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας. Συγκεκριμένα, από τις 2 Ιανουαρίου 2024, τέθηκε σε εφαρμογή η νέα διαδικασία έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας, με την εισαγωγή νέων πρακτικών που αφορούν αιτήσεις οριζόντιων και κάθετων διαχωρισμών τεμαχίων για τη δημιουργία νέων τίτλων οικοπέδων και άλλων μονάδων. Για την υποβολή αίτησης διαχωρισμού, απαιτείται η εκ των προτέρων εξωτερική οριοθέτηση και η διενέργεια της χωρομετρικής εργασίας, για να επιτυγχάνεται η ταχύτερη αξιολόγησή τους και να διασφαλίζεται ότι η ανάπτυξη θα υλοποιηθεί εντός των πραγματικών ορίων ενός τεμαχίου.

Επιπρόσθετα, έχει εισαχθεί ο θεσμός του ιδιώτη αρμόδιου χωρομέτρη, προσφέροντας έτσι ευελιξία στους πολίτες, που μπορούν πλέον να απευθύνονται οι ίδιοι σε χωρομέτρη της επιλογής τους και να εκτελούν τις οικοδομικές εργασίες βάσει των δικών τους χρονοδιαγραμμάτων, χωρίς να χρειάζεται η διεκπεραίωση των χωρομετρικών εργασιών από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.

Πέρα από την απάλειψη της αχρείαστης ταλαιπωρίας που υφίστανται οι πολίτες στην προσπάθειά τους να εξυπηρετηθούν, οι αλλαγές που υιοθετήθηκαν ή προωθούνται, εξασφαλίζουν ουσιαστική μείωση του συνολικού χρόνου ολοκλήρωσης της αίτησης και της έκδοσης των τίτλων κατά μέσο όρο στους τρεις μήνες.

Κυρίες και Κύριοι,

Τέλος, επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε άλλη μια εκ των προτεραιοτήτων της Κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη, εκείνη της νέας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής, η οποία στοχεύει στη σταδιακή αύξηση του οικιστικού αποθέματος και την προσφορά επιλογών προσιτής στέγης στους πολίτες που το έχουν ανάγκη. Με ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό, η ενιαία στεγαστική πολιτική δημιουργεί λύσεις σε κοινωνικό-οικονομικά ευάλωτους πολίτες που αδυνατούν να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες.

Από τον Δεκέμβριο τέθηκαν σε εφαρμογή δύο από τις δράσεις της στεγαστικής πολιτικής και συγκεκριμένα το Σχέδιο “Built to Rent” και τα αναθεωρημένα πολεοδομικά κίνητρα. Μέσω του καινοτόμου για τη χώρα μας Σχεδίου “Built to Rent”, παραχωρείται επιπλέον δωρεάν συντελεστής δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, με υποχρέωση παραχώρησης του συνόλου των πρόσθετων μονάδων που θα παραχθούν με προσιτό ενοίκιο για περίοδο τουλάχιστον έξι ετών. Σε συνδυασμό με φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις που προβλέπονται στο Σχέδιο, δίνεται ένα ισχυρό κίνητρο στους επαγγελματίες ανάπτυξης γης, με στόχο την ενίσχυση της αγοράς με επιπρόσθετες 800 οικιστικές μονάδες εντός των επόμενων τριών χρόνων.

Επιπλέον, έχουμε προχωρήσει σε αναθεώρηση των πολεοδομικών κινήτρων, με στόχο την αύξηση της παραγωγής και της διάθεσης νέων μονάδων στέγασης. Τα κίνητρα προβλέπουν την παραχώρηση πρόσθετου συντελεστή δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, με υποχρέωση πώλησης του 25% των επιπλέον μονάδων που θα παραχθούν για σκοπούς προσιτής στέγης, σε τιμή μέσου κατασκευαστικού κόστους, και του 20% προς όφελος του ιδιοκτήτη σε τιμές ελεύθερης αγοράς. Εναλλακτικά, οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού τομέα που θα αξιοποιήσουν τα πολεοδομικά κίνητρα, θα μπορούν να το πράξουν καταβάλλοντας χρηματικό ποσό, ως εξαγορά, για αξιοποίηση για σκοπούς παραγωγής προσιτής στέγης. Η εξαγορά θα γίνεται σε τιμή που καθορίζει το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας αυξημένη κατά 50% της αξίας της Γενικής Εκτίμησης του συντελεστή δόμησης.

Φίλες και φίλοι,

Ο κατασκευαστικός τομέας αποτελεί την ατμομηχανή για την ανάπτυξη, με ουσιαστική συμβολή στην επιχειρηματικότητα και κατ’ επέκταση την επιχειρηματικότητα της Κύπρου. Ως Κυβέρνηση, αναγνωρίζουμε ότι για να στεφθούν οι πολιτικές μας με επιτυχία, απαραίτητο συστατικό είναι η σύμπραξη και η συνεργασία με τον επιχειρηματικό κόσμο. Για αυτό και Συνέδρια όπως το σημερινό, μας δίνουν την ευκαιρία να ακούσουμε τις ανάγκες και τις εισηγήσεις σας και, με προσαρμοστικότητα, να αναβαθμίσουμε περαιτέρω τις ενέργειές μας, προς όφελος του επιχειρηματικού κόσμου και των φορέων της οικονομίας, αλλά και των πολιτών.

Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι η Κυβέρνηση θα συνεχίσει με την ίδια πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα να καταβάλλει το άπαν των δυνατοτήτων της για την κατά το δυνατό αποτελεσματικότερη διαχείριση του μεταναστευτικού. Την ίδια στιγμή, η πρόθεσή μας είναι να σπάσουμε τις παγιωμένες και χρονοβόρες πρακτικές που αποτελούσαν τροχοπέδη για την πρόοδο, για να λειτουργήσουμε σε ένα σύγχρονο περιβάλλον με προοπτικές ανάπτυξης.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.


Τρίτη, 9 Απριλίου 2024, ώρα 12:30, Ξενοδοχείο Hilton Nicosia